De vraag naar lithium-ionbatterijen voor elektrische voertuigen zal de komende jaren fors toenemen. Dat plaatst ons in het westen voor een probleem. Want veel grondstoffen nodig voor de fabricage van de batterijen zijn hier niet aanwezig – en de grondstoffen die we wel hebben zijn erg moeilijk te delven. De Europese Commissie wil daarom dat we gebruikte batterijen hergebruiken en recycleren.
“Precies in die volgorde”, zegt Grietus Mulder van VITO/EnergyVille. De onderzoeker gespecialiseerd in batterij- en energieopslag is projectmanager bij het Europese CIRCUSOL-project, dat onder meer onderzoekt hoe we de uitdagingen die bij hergebruik komen kijken kunnen overwinnen.
“Batterijen hergebruiken is de prioriteit: we moeten ze zolang mogelijk in het circuit houden. Pas daarna loont het om in te zetten op recyclage, vindt Europa. Op voorwaarde dat de batterijen gerecycleerd worden naar hoogwaardigere toepassingen dan vandaag (zie kader, red.). Dankzij beide principes worden we minder afhankelijk van kritieke materialen uit het buitenland, zoals kobalt.”
Opgebruikt, maar niet heus
Lithium-ionbatterijen uit elektrische voertuigen zijn uitermate geschikt om een tweede leven te krijgen. Serge Peeters van VITO/EnergyVille legt uit hoe dat komt. Net als Mulder is hij nauw betrokken bij het CIRCUSOL-project. “Meestal worden de batterijen van een elektrische wagen al afgeschreven als ze nog 70 à 80 procent van hun originele capaciteit bezitten. Vanaf dan is de bestuurder doorgaans niet meer tevreden met het rijbereik of voldoet de wagen niet langer aan de prestatienormen die de constructeur heeft vooropgesteld in zijn garantievoorwaarden.”
“Dat betekent dat ‘opgebruikte’ lithium-ionbatterijen nog inzetbaar zijn in tal van toepassingen. In de industrie kan je ze bijvoorbeeld gebruiken om zonne-energie op te slaan. Je monteert de gehele batterij dan rechtstreeks in een grote container en sluit ze aan op de zonnepanelen. Voor kleinere energieopslagsystemen is dat anders: de batterij moet dan eerst tot op module- of celniveau ontmanteld worden. Hergebruik beperkt zich trouwens niet tot de batterijen van elektrische wagens. Ook de batterijen van onder andere e-bikes kunnen een tweede leven krijgen (zie kader, red.).”
Wat met de toepassing als thuisbatterij, om de elektriciteit van je zonnepanelen op te slaan? “Daar zijn lithium-ionbatterijen uit elektrische wagens momenteel niet geschikt voor”, zegt Peeters. “Voor autobatterijen gelden andere veiligheidsnormen dan voor residentiële batterijen. Een autobatterij moet de inzittenden bij een defect 5 minuten de tijd geven om de wagen te verlaten. Daarna mag die van de ISO-norm in principe uitbranden. Je begrijpt dat dat voor een thuisbatterij anders ligt.”
