Zes trends en vijf tips voor duurzaamheidsverslaggeving in 2021
Beursgenoteerde onderneming, multinational, kmo, startende business, overheidsbedrijf …: een duurzaamheidsverslag is voor elke organisatie een must-have geworden. Al is een duurzaamheidsverslag anno 2021 veel meer dan een droge opsomming van data en impacts. Katelijne Norga, contentstrateeg bij Pantarein en hoofdredacteur van Susanova, zet de belangrijkste trends en tips voor 2021 op een rij.
Je hoeft geen kristallen bol te hebben om te weten dat transparantie dit jaar een topthema wordt voor het bedrijfsleven. Klanten, medewerkers, werkzoekenden, ngo’s, media …: allemaal verlangen ze dat organisaties proactief inkijk geven in de thema’s die voor hen belangrijk zijn. Hoe je je CO2-emissies aan banden legt, hoe je organisatie omgaat met veiligheid, gezondheid en mensenrechten, wat ze doet om corruptie tegen te gaan, aan welke spelers ze haar geld toevertrouwt, enzovoort. Een duurzaamheidsverslag is de tool bij uitstek om je stakeholders die data op een overzichtelijke manier aan te reiken.
Strengere wetgeving
Die trend naar meer transparantie vinden we ook terug in het beleid. Sinds 2017 zijn organisaties van groot maatschappelijk belang (zoals beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeringsmaatschappijen) in heel Europa verplicht om een niet-financieel rapport te publiceren. De Europese Commissie is momenteel bezig met een actualisatie van de richtlijn ter zake, en ook de Belgische wetgever zal volgen.
Onder meer ngo’s sturen aan op meer harmonisering en een uniformer kader voor niet-financiële rapportering. In elk geval zal het Europese beleid ondernemingen flink stimuleren om hun duurzaamheidsverslag ernstig(er) te nemen. Ook de economische en financiële actoren voeren het tempo op. Zo krijgen de adviezen van de Task Force on Climate-related Financial Disclosures steeds meer bijval.
Bouwen aan je reputatie
De kans is groot dat jouw organisatie vandaag al inzet op duurzaamheid of de komende jaren de weg van de circulaire of groene economie inslaat. Dat nieuwe, positieve verhaal wil je niet alleen kenbaar maken aan de buitenwereld, het wordt ook meer en meer een harde noodzaak om dat te doen. En dat heeft alles te maken met het stijgende belang van reputatiemanagement.
In tijden van crisis en pandemie is de zekerste toekomst weggelegd voor bedrijven die zich wendbaar en veerkrachtig opstellen, zo tonen diverse studies aan. Goed bezig dus als jouw organisatie werk maakt van duurzame businessmodellen! Maar je hebt er ook alle belang bij om jouw duurzame verhaal actief tot leven te brengen, zowel intern als extern. En er alle spelers die beslissingen nemen die belangrijk zijn voor je organisatie, deelgenoot van te maken.
Belgische bedrijven hebben achterstand
In zijn Survey of Sustainability Reporting 200 legt KPMG de vinger op de wonde. 72 procent van de grote Belgische bedrijven (Belgische N100) maakt weliswaar een duurzaamheidsverslag (vergeleken met 62 procent in 2016). Maar ten opzichte van de 250 grootste bedrijven wereldwijd (G250), van wie 93 procent rapporteert, hebben onze bedrijven nog een achterstand. Ook de rest van het Belgische bedrijfsleven heeft nog werk voor de boeg op het vlak van duurzaamheidverslaggeving.
Conclusie? Ook Belgische ondernemingen, en niet alleen de beursgenoteerde, zullen duurzaamheidsrapportering de komende jaren in de armen (moeten) sluiten.
In tijden van crisis en pandemie is de zekerste toekomst weggelegd voor bedrijven die zich wendbaar en veerkrachtig opstellen, zo tonen diverse studies aan.
Trend 1: Purpose-driven ondernemen
2021 is, ook voor België, hét jaar voor purpose-driven ondernemen. Steeds meer bedrijven stellen niet louter de financiële belangen van hun aandeelhouders voorop. Ze stemmen hun koers af op de wereld en op de levens van klanten, medewerkers en de stakeholders rondom zich. Hun purpose of hoger doel is daarbij het strategisch kompas.
Bij multinationals is de trend al enkele jaren bezig. Unilever lanceerde al in 2010 zijn Sustainable Living Plan en schoenenmerk Timberland stelt zichzelf als doel om tegen 2025 50 miljoen bomen te planten. “We are not just planting trees, we’re planting hope, jobs, clean air and unity”, schrijft het bedrijf op zijn website. Ook in Nederland heeft 70 procent van de ondernemingen al werk gemaakt van een purpose of hoger doel, en met enige vertraging zal de purpose in 2021 ook in België definitief doorbreken, verwachten wij.
Solvay viel het voorbije jaar al op met zijn purpose “We bond people, ideas and elements to reinvent progress” en eerder was de naamsverandering Philips naar Signify al erg betekenisvol. Passen in het rijtje: Fiets!, dochteronderneming van Colruyt Group, dat “zoveel mogelijk mensen zorgeloos wil laten fietsen” en Alpro dat via zijn voeding zoveel mogelijk mensen gezond wil maken.
Het toenemende belang van purpose weerspiegelt zich in de communicatie van bedrijven en ook in de duurzaamheidsverslaggeving. De tijd dat je duurzaamheid als een aparte activiteit kunt beschouwen en er als dusdanig kunt over rapporteren, is voorbij.
De tip van Pantarein: laat je investeringen in duurzaamheid maximaal renderen en communiceer geïntegreerd. Schrijf daartoe een authentiek verhaal dat geënt is op jouw purpose en corporate doelen.
Trend 2: Integrated reporting
Als COVID-19 één ding heeft aangetoond, dan is het wel dat financiële en niet-financiële risico’s heel dicht bij elkaar liggen. De ‘nieuwe’ risico’s zijn complex en ingrijpend. Ze vallen voor een groot deel buiten de controle van een organisatie, manifesteren zich op langere termijn en hebben een impact op vele dimensies van het bedrijf. Om daar adaptieve strategieën voor te ontwikkelen, moet je vandaag gefundeerde beslissingen kunnen nemen.
Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat we een trend zien naar geïntegreerde rapporten, die niet-financiële en financiële informatie bundelen. Ook voor de buitenwereld houdt een geïntegreerd rapport steek: er is geen sterkere manier om je langetermijnimpact hard te maken voor je stakeholders.
Steeds meer Amerikaanse en Japanse bedrijven passen deze manier van rapporteren toe onder impuls van de wetgeving, of voegen minstens duurzaamheidsinformatie toe aan hun financiële rapportering. In België zette Colruyt Group in 2020 de toon met een uitgebreid geïntegreerd rapport.
Zelf zien we als valkuil dat de zwaarte en omvang van je financiële rapportering het frisse elan van je duurzaamheidsrapport in het gedrang brengt. Houd het beknopt en focus op je impact, is ons advies.
Trend 3: Science-based targets
Klimaat, hoe kan het ook anders, blijft een cruciaal thema waarin bedrijven hun engagementen zwart op wit moeten aantonen. Dat bedrijven hun CO2-reducties afstemmen op de Klimaatdoelen van Parijs lijkt logisch, maar is lang nog geen algemene praktijk.
In België engageren vier bedrijven zich om hun klimaatdoelstellingen in het teken te stellen van de Parijsakkoorden: Thalys, bpost, Proximus en Lidl. Zij doen dat met de science-based targets (SBT’s) van het Science Based Targets initiative (SBTi), een samenwerking van The Carbon Disclosure Project, WWF, World Resources Institute en UN Global Compact.
Onder impuls van duurzaamheidsnetwerk The Shift, de Belgische gangmaker van de SBT’s, zullen naar verwachting andere bedrijven in 2021 hun voorbeeld volgen. Gevolg: in de Belgische duurzaamheidsverslagen zullen steeds vaker ook de scope 3 of indirecte CO2-emissies verschijnen als KPI en niet langer alleen de directe uitstoot.
Al is er sprake van een spreidstand. Sommige Belgische bedrijven meten hun CO2-voetafdruk al tien jaar of zijn al aan hun volgende reductieplan toe, terwijl anderen nog steeds aarzelen om zichzelf klimaatambities op te leggen.
De tip van Pantarein: ook al sta je nog niet waar je wil staan, communiceer eerlijk over je CO2-uitstoot en de doelstellingen die je jezelf stelt. Vermeld de initiatieven die je wel al neemt en communiceer je vervolgstappen en tijdlijn.
Trend 4: SDG-reporting
Wereldwijd kiezen steeds meer bedrijven ervoor om de SDG’s, de wereldwijde duurzaamheidsdoelen van de VN, op te nemen in hun duurzaamheidsverslag. 76 procent van de Belgische ondernemingen doet het, al communiceert slechts een minderheid over de negatieve impact van hun activiteiten op de SDG’s.
De SDG’s die bedrijven het vaakst als prioriteit aanduiden, zijn Klimaatactie (SDG13), Werk en Economische Groei (SDG8) en Gezondheid en Welzijn (SDG3). Leven op het Land (SDG15), Geen Honger (SDG2) en Leven Onder Water (SDG14) worden het minst gerapporteerd. Slechts uitzonderlijk brengen bedrijven verslag uit over hun impact over een van de onderliggende 169 SDG-targets.
De kwaliteit van onze SDG-rapportering kan dus ook in België nog een flink stuk naar omhoog. Volgens de UN Global Compact hebben bedrijven hier alleen maar bij te winnen: “Measuring and disclosing their impact on the SDGs will help businesses better engage stakeholders, enhance sustainable decision-making processes and strengthen their accountability.”
De tip van Pantarein: rapporteer over de SDG’s (daar is eigenlijk geen weg naast) en wees transparant over zowel je positieve als je negatieve impact. Geef ook aan hoe je die impact wilt verminderen.
Trend 5: Digitaal dashboard
Hoewel digitale rapportering nog niet in alle bedrijven de praktijk is, toch steekt intussen al een nieuwe trend de neus aan het venster: die van het digitale dashboard.
Via zo’n dashboard communiceren bedrijven hun ESG-data (Ecological, Social and Governance) in real-time. State-of-the-art software laat financiële actoren en andere stakeholders toe om rapporten te genereren die helemaal op hun vragen en interesses zijn afgestemd. Ten opzichte van de statische pdf die één keer per jaar ter beschikking wordt gesteld, biedt een digitaal dashboard duidelijk voordelen.
Maar ook als je niet wilt investeren in rapporteringssoftware biedt een digitaal platform tal van voordelen. Een set heldere infografieken die de belangrijkste trends weergeven is al een grote stap vooruit ten opzichte van een statisch rapport, waaruit je lezers zelf de informatie die ze nodig hebben moeten zien te destilleren. Ook voor je storytelling (zie Trend 6) en communicatie biedt een digitaal platform een scala aan mogelijkheden.
De tip van Pantarein: transformeer je klassieke pdf beter vroeg dan laat naar een digitaal rapport. Dat hoeft je niet meteen een fortuin te kosten, een eenvoudige microsite heb je al voor enkele duizenden euro’s. Een investering die, gezien de impact voor je stakeholders, zeker de moeite waard is.
Trend 6: Storytelling
Een duurzaamheidsverslag is meer dan een droge opsomming van feiten en data. Door in te zetten op storytelling en een aanstekelijk duurzaamheidsverhaal te integreren in je corporate communicatie, bouw je aan je reputatie.
Denk aan verhalen over het verminderen van de klimaatuitstoot; getuigenissen van medewerkers; initiatieven voor de lokale gemeenschap; cases, programma’s en pilootprojecten; samenwerkingen met klanten en andere partners … Dit soort zachtere verhalen helpt je om vertrouwen en loyauteit op te bouwen bij je stakeholders.
De tip van Pantarein: breng je duurzame verhaal tot leven via interne campagnes, social media, persartikels, je website en newsletter. Zo maximaliseer je de meerwaarde van je duurzaamheidscommunicatie, zowel voor je organisatie als voor je stakeholders. En maak je van de momentopname die je duurzaamheidsverslag vroeger was, een ware stakeholder journey.
Pantarein is het contentbedrijf achter Susanova dat gespecialiseerd is in duurzaamheidscommunicatie en duurzaamheidsverslaggeving. Meer informatie op wearepantarein.be