Plus Wat eten we in een circulair voedselsysteem?
Er is een enorme winst te behalen als we overgaan op een circulair voedselsysteem: voor onze gezondheid én voor de planeet. Dat schrijft een internationale groep onderzoekers in Nature Food.
In vier scenario’s - van het huidige systeem tot een volledige circulair systeem - schetst het onderzoeksteam hoe het voedselsysteem van morgen eruit kan zien in de Europese Unie. Ze berekenden onder meer dat bij een volledig circulaire landbouw maar liefst 71 procent minder akkerbouwland nodig is. Daarnaast is een reductie in broeikasgassen van 29 procent per capita mogelijk terwijl tegelijkertijd genoeg voedsel kan worden geproduceerd dat binnen een gezond dieet past.
In het laatste scenario wordt het Europese akkerbouwland gebruikt om zoveel mogelijk gezond voedsel te produceren. In dat geval kunnen we 767 miljoen (+149 procent) extra mensen buiten Europa voeden. Dat betekent wel dat al het Europese akkerbouwland gebruikt wordt, waardoor het totaal aan broeikasgassen met 55 procent stijgt.
Nodige stappen
Uit de scenario's wordt duidelijk wat er nodig is om naar een circulair voedselsysteem in de EU te evolueren. Zo moeten we overstappen op gezondere diëten. We moeten ongeveer de helft minder dierlijke producten consumeren. Vee speelt een belangrijke rol in de transitie maar moet drastisch verminderen. We moeten minder granen en minder voedergewassen telen en relatief meer diverse andere gewassen, zoals sojabonen.
Een andere bevinding is dat de huidige manier van gewasrotatie het circulaire potentieel beperkt. Het compleet vermijden van feed-food-competitie verhoogt het landgebruik omdat voedergewassen in rotaties dan niet meer gebruikt kunnen worden. Een oplossing zou zijn om door nieuwe agro-ecologische systemen en gewasdiversiteit het aandeel voedselgewassen in rotaties te verhogen.
Verder zijn organische en minerale mest nodig in circulaire voedselsystemen, tenzij er manieren worden gevonden om het aandeel organistische mest te verhogen door bijvoorbeeld optimaal gebruik te maken van humane mest.
Het gebruik van grasland moet tot slot afnemen. Dat kan op sommige plaatsen de mogelijkheid bieden om de biodiversiteit te verbeteren.
Geen eigenaarschap voor hele keten
Hannah van Zanten van Wageningen University & Research leidde het jarenlange onderzoek: "Het voedselsysteem kent vele onzekerheden – bijvoorbeeld door de oorlog in Oekraïne. Die onzekerheden nemen in de toekomst alleen maar toe, onder meer door klimaatverandering, terwijl de wereldbevolking blijft groeien. We moeten actief nadenken over hoe we ons voedselsysteem moeten (her)inrichten. Er moeten daarom keuzes gemaakt worden – het verbeteren van de wereldwijde voedselvoorziening of ruimte maken voor biodiversiteit."
"Het is belangrijk dat we beseffen dat het hele systeem met elkaar is verbonden: van productie tot verwerking tot consumptie. Op dit moment voelt niemand de eigenaarschap voor het hele keten. Wanneer je een beslissing neemt over een bepaald deel van de keten, wat zijn dan de consequenties voor de rest van de voedselketen? Wij nemen met ons model voor het eerste circulariteit in het gehele voedselsysteem in detail mee. Het biedt de mogelijkheid om het Europese voedselsysteem in te richten met respect voor humane en planetaire gezondheid."
Als toevoeging aan het onderzoek werd een interactief dashboard ontwikkeld. Dat toont hoe vijftig gewassen het meest efficiënt verbouwd kunnen worden.