Vlaamse lucht is schoner, maar we zijn er nog niet
De Vlaamse lucht is schoner dan twintig jaar geleden, maar nog lang niet gezond. Dat stelt het nieuwe luchtvervuilingsrapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Voor schadelijke stoffen zoals ozon, stikstofdioxide (NO2) en fijnstof haalt Vlaanderen nog altijd de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie niet.
Eerst het goede nieuws: de Vlaamse lucht bevat vandaag minder schadelijke stoffen dan in 2000. De fijnstofuitstoot verminderde met meer dan een kwart en de uitstoot van stikstofoxides (NOx) halveerde. De winst werd vooral geboekt dankzij de daling van het steenkoolverbruik, de omschakeling naar aardgas, meer energie-efficiëntie en reductiemaatregelen zoals luchtfilters. Vooral de industrie- en de energiesector stoten steeds minder vervuilende stoffen uit.
Landbouw en huishoudens
De Vlaamse landbouw en de huishoudens doen het minder goed op het vlak van luchtvervuiling. Zo zijn de verwarming van huizen en het (privé)verkeer samen goed voor 55 procent van de fijnstofuitstoot. Onze auto’s zijn de afgelopen twintig jaar wel schoner geworden, maar het stijgende aantal wagens en gereden kilometers heft het voordeel van die groenere auto’s op. Ook hout stoken jaagt veel vervuilende stoffen zoals fijnstof en CO2 de lucht in.
De landbouw heeft op haar beurt een stikstofprobleem. De sector is in haar eentje verantwoordelijk voor 49 procent van de stikstofuitstoot in Vlaanderen. Het verkeer is goed voor 34 procent. Stikstofverbindingen zoals ammoniak en stikstofoxiden leiden tot vermesting en bedreigen zo heide-, duin- en bosgebieden. In 83 procent van de Vlaamse natuurgebieden zijn de stikstofconcentraties te hoog.
Meer ambitie nodig
Elk jaar sterven 4.100 Vlamingen te vroeg door de hoeveelheid fijnstof in de lucht. De luchtvervuiling kost jaarlijks 8 miljard euro aan gezondheidsuitgaven. Te hoge ozonconcentraties verminderen bovendien de opbrengst van landbouwgewassen, terwijl stikstof onze natuur bedreigt.
Toch ziet het er niet naar uit dat de nieuwe Vlaamse regering drastische maatregelen wil nemen. De komende jaren gaat er wel meer geld naar fietsvoorzieningen, maar een kilometerheffing voor personenwagens komt er voorlopig niet. Op stikstofvlak vermeldt het regeerakkoord alleen dat Vlaanderen ‘de Europese verplichtingen zal uitvoeren’, en dat speciale beschermingszones ‘eventueel bijgestuurd kunnen worden, rekening houdend met de sociaal-economische impact’. Ons buurland Nederland, dat met vergelijkbare uitdagingen kampt, overweegt intussen om zijn veestapel drastisch in te krimpen en veehouders in de buurt van natuurgebieden uit te kopen of te saneren. Begin november zou de Vlaamse Regering een luchtactieplan op tafel moeten leggen.
Lees hier de samenvatting van de studie.