Als twee of meer waterstofatomen met elkaar botsen, smelten hun kernen samen en komt er massaal veel energie vrij. Dat proces noemen we kernfusie. Het is dezelfde nucleaire reactie die plaatsvindt in de zon. Kernfusie is in theorie de perfecte groene energiebron: het stoot geen broeikasgassen uit en levert geen langlevend radioactief afval op (dat is afval dat meer dan 300 jaar afgeschermd moet worden van mens en milieu). Maar na vijftig jaar is de technologie nog altijd niet uit de labo-fase geraakt. Er zijn zulke hoge temperaturen voor nodig dat het tot stand brengen van kernfusie meer energie vraagt dan het oplevert.
Nieuwe poging
Wereldwijd blijven heel wat bedrijven interesse tonen in kernfusie. Zo werkt een groep internationale onderzoekers in Frankrijk sinds 1988 aan de experimentele kernfusiereactor ITER. Die had in 2016 operationeel moeten zijn, maar de deadline voor de eerste tests is intussen uitgesteld tot 2025. Ook de Vlaamse investeringsmaatschappij Gimv zet nu geld in op de nucleaire droom. Ze neemt deel aan een internationale financieringsronde waarmee de Canadese start-up General Fusion zo’n 90 miljoen euro ophaalt. Het bedrijf wil dat geld gebruiken om de eerste demonstratiecentrale te bouwen die elektriciteit opwekt met kernfusie. De verschillende investeerders, waaronder ook Amazon-topman Jeff Bezos en een reeks Amerikaanse en Canadese banken en fondsen, pompen samen bijna 60 miljoen euro vers kapitaal in General Fusion.
Voor Gimv ligt de investering in de lijn van haar andere projecten, die meestal focussen op gezondheidszorg, smart industries en duurzame steden. Het kernfusieproject gaat wel een hele stap verder dan gewoonlijk. “We zien onze bijdrage als een moonshotinvestering”, liet Gimv-CEO Koen Dejonckheere optekenen in De Tijd. “We zijn Elon Musk niet, maar af en toe moet je eens ambitieus heel ver vooruitdenken. Met deze investering nemen we een optie op een beloftevolle technologie en willen we ingaan tegen het doemdenken rond het klimaat.”
Invloed van supercomputers
Hoewel het potentieel enorm is, verwachten specialisten dat het nog tientallen jaren kan duren om van kernfusie een commercieel interesse energiebron te maken, als het al ooit lukt. Toch geven de onderzoekers de hoop niet op. Met de komst van alsmaar sterkere supercomputers is recent een hernieuwde interesse ontstaan in de technologie. Onder meer het Google-moederbedrijf Alphabet hoopt via machine learning te ontrafelen hoe kernfusie kan uitgroeien tot een betaalbare energiebron.
De geplande kernfusiereactor van General Fusion zou compressoren gebruiken om de plasma-brandstof binnenin te verhitten tot 150 miljoen graden Celsius. Bij die temperaturen smelten waterstofisotopen samen, waarbij neutronen vrijkomen die energie afgeven. “In de toekomst zal blijken of het lukt om een repetitief duurzame kernreactie te veroorzaken en betaalbare energie op te wekken”, aldus nog Koen Dejonckheere van Gimv. “Ook als het niets wordt, zullen we veel bijgeleerd hebben.” General Fusion werd in 2002 in Vancouver opgericht door kernfysicus Michel Laberge en doet al jaren onderzoek naar kernfusie.
