Plus Scherpe toename van lachgas in de atmosfeer

N₂O of lachgas is een broeikasgas dat honderden keren sterker is dan CO₂. Het draagt daardoor voor bijna tien procent bij aan de opwarming van het klimaat. N₂O ontstaat onder meer als bijproduct bij het verbranden van fossiele brandstoffen. Maar het kan ook vrijkomen uit sloten, rivieren, meren en stuwmeren. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht ontdekten nu dat de wereldwijde uitstoot in de afgelopen eeuw verdrievoudigd is. Het Nederlandse onderzoek richtte zich in het bijzonder op de uitstoot uit verschillende zoetwaterbronnen tussen 1900 en 2010.

Gelijklopend met kunstmest

Sinds 1950 nam het gebruik van synthetisch kunstmest in de land- en tuinbouw snel toe. In dezelfde periode zagen de onderzoekers dat de uitstoot van lachgas uit zoetwaterbronnen meer dan verdrievoudigde. Een groot deel van die toename kwam vanuit stuwmeren en grondwater. Daarbij is nog een belangrijke rol weggelegd voor de kleine stroompjes en sloten die N₂O uitstoten wanneer grondwater het oppervlak bereikt.

“Het is erg moeilijk om de productie in en uitstoot van lachgas uit zoetwater goed te meten”, legt onderzoeker Junjie Wang uit. “Er zijn maar weinig metingen gedaan voor een langere periode of op dezelfde plek. Grondwater werd dus simpelweg niet gezien als een belangrijke bron voor N₂O.”

Stuwmeren

De onderzoekers zagen bovendien een scherpe stijging van de uitstoot uit waterreservoirs en stuwmeren die wereldwijd worden ingezet om duurzame elektriciteit op te wekken. Die is met een factor tien toegenomen in de afgelopen zeventig jaar.

“Stuwmeren vormen dus nu al een belangrijke bron van de toename van N₂O in de atmosfeer. Dat is zorgwekkend, want er zijn nog veel meer stuwmeren gepland”, zegt Wang. Op basis van deze studie konden de onderzoekers weliswaar nog niet bepalen in welke mate zo’n toename de opwarming van het klimaat zal beïnvloeden. Wang: “We weten niet of de uitstoot van lachgas afkomstig uit stuwmeren het broeikaseffect meer versterkt dan wat we besparen aan uitstoot van CO₂ door het opwekken van elektriciteit met hulp van waterkrachtcentrales.”