Plus Kweken we over enkele jaren Vlaamse soja?

De vraag naar soja is immens. Europa alleen al importeert zowat 34,4 miljoen ton per jaar. België heeft nood aan zowat 568.000 ton soja per jaar. Het merendeel daarvan komt in de voederbak terecht, al is soja een alsmaar populairder ingrediënt in vlees- en melkvervangers. Het gewas behoeft – net zoals alle andere vlinderbloemigen – trouwens geen bemesting, iets wat in tijden van stikstofarresten als muziek in de oren klinkt. Benjamin Laga, CEO en medeoprichter van Protealis: “De plant leeft in symbiose met speciale bodembacteriën die stikstof uit de lucht halen en het omzetten in stoffen die de plant kan opnemen.”

Controverse

Soja is erg controversieel. Het is de belangrijkste oorzaak van ‘geïmporteerde’ ontbossing. Elk jaar wordt bijna 90.000 hectare regenwoud gekapt om aan de Europese hang naar soja te voldoen, staat te lezen in een recent WWF-rapport. Certificaten die de duurzame sojateelt moeten waarborgen, werken volgens een onderzoek van Greenpeace onvoldoende. Bovendien mag het gewas dan wel duurzaam zijn omdat er geen bemesting aan te pas komt, het transport naar onze contreien is dat niet. “In Zuid-Frankrijk en Italië wordt wel al 800.000 à 1 miljoen hectare aan soja geteeld, maar het merendeel voeren we per schip in uit verre landen zoals Brazilië, de Verenigde Staten en India. Soja is bovendien een volumineus gewas; het neemt veel plaats in. De CO₂-voetafdruk van transport is dus aanzienlijk.”

Bodembacteriën

Er worden verwoede pogingen gedaan om soja in onze streken te kweken. Het probleem? “De bodembacteriën die in symbiose leven met het gewas, komen hier van nature niet voor”, vertelt Laga. “Via experimenten heeft het Vlaams Instituut voor Biotechnologie bacteriën met vergelijkbare eigenschappen gevonden in onze bodem.” Daarnaast heeft het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) dertien jaar lang onderzoek gevoerd naar rassen die hier kunnen gedijen. “We associëren soja vaak met tropische temperaturen, maar de plant komt oorspronkelijk uit China, dat een veel gematigder klimaat heeft. Wat nog belangrijker is dan warmte, is de daglengte. Dat is de ‘biologische klok’ van een plant. Aan de hand daarvan weet de plant wanneer het tijd is om af te rijpen. Gewassen uit bijvoorbeeld Brazilië hebben een klok die werkt op een ander ritme, waardoor ze veel te laat rijp worden. Het ILVO is erin geslaagd rassen te veredelen die aangepast zijn aan onze daglengte.”