“Hoog tijd om de zorgsector te verduurzamen”
Dagelijks verplaatsen vele duizenden patiënten en personeelsleden zich van en naar ziekenhuizen. Dat kan duurzamer, vindt CuraeVia. Deze start-up ontwikkelde MediMobi, een digitaal mobiliteitsmenu dat slimme mobiliteitsoplossingen aanreikt.
Aan het stuur van CuraeVia staan Marc Van Uytven, die dertig jaar ervaring heeft in de zorgsector, en Etienne Maeriën, gespecialiseerd in ICT in de zorgsector. Het doel van CuraeVia is duidelijk: een duurzame gezondheidszorg. Marc Van Uytven: “Ik speelde al langer met het idee om een groen project in de zorgsector op te starten. Dankzij de ontmoeting met Etienne kreeg dat idee vorm.”
Waarom wil Van Uytven de sector verduurzamen? “Voor mij vielen de puzzelstukjes in elkaar tijdens een presentatie van Johan Rockström, een Zweedse professor milieu en duurzaamheid aan de universiteit van Stockholm.” Rockström stelde een model voor (de Wedding Cake, red.) waarbij de Sustainable Development Goals (SDG’s) die te maken hebben met economische en sociale ontwikkeling enkel gerealiseerd kunnen worden als we zorg dragen voor de planeet en het klimaat.
“Je kunt die redenering ook omkeren: gezondheidszorg draagt bij aan SDG 3 ‘Goede Gezondheid en Welzijn’, maar we mogen niet blind zijn voor de negatieve impact die de sector kan hebben op onze planeet. Uit cijfers van Gupta Strategists blijkt namelijk dat gezondheidszorg een niet te onderschatten ecologische voetafdruk heeft. De sector is goed voor 7 procent van de totale CO2-uitstoot van Nederland. Voor Vlaanderen zijn er geen cijfers, maar dat aandeel zal niet veel lager liggen.”
Aantrekkelijke alternatieven
Volgens datzelfde onderzoek is 22 procent van de CO2-uitstoot in de zorgsector toe te schrijven aan de verplaatsing van patiënten. “De meeste mensen kiezen al te snel voor de auto. Ze nemen er de stress om een parkeerplaats te vinden of lang in de file staan gewoon bij. Met MediMobi willen we de patiënt alternatieven aanbieden die milieuvriendelijker zijn.”
Concreet krijgt de patiënt een mobiliteitsmenu met instructies over hoe hij met de fiets, het openbaar vervoer of de wagen ter plaatse raakt. Ook autodeelplatformen of Minder Mobiele Centrales wil CuraeVia toevoegen aan het menu. “De software is intelligent. Is het ziekenhuis goed bereikbaar met de bus maar is het tijdstip van de afspraak te laat om nadien nog de bus naar huis te halen? Dan krijgt de patiënt die optie niet aangeboden.” De patiënt kan het mobiliteitsmenu via e-mail ontvangen of raadplegen via het patiëntenportaal van het ziekenhuis.
Het transport van en naar de ziekenhuizen blijft voor velen een blinde vlek.
Blinde vlek
De bedenkers hebben ook rekening gehouden met de stress die mensen ondervinden als ze het openbaar vervoer nemen op een onbekend traject. “Als patiënt krijg je filmpjes te zien waarin cruciale stappen op het traject in beeld worden gebracht. De filmpjes tonen je onder meer waar je moet op- en afstappen. Het geeft je meer zelfvertrouwen om uit je comfortzone te komen en een alternatief voor de wagen te kiezen. Als we met ziekenhuizen over onze oplossing praten, zijn ze er erg enthousiast over. Maar al te vaak wordt het dagschema in de war gestuurd omdat een patiënt de bus of de trein mist.”
Voorlopig heeft al één ziekenhuis toegezegd. “Het AZ Maria Middelares in Gent gaat als eerste met ons mobiliteitsmenu aan de slag. Er is ook bij andere ziekenhuizen veel interesse om onze oplossing in te voeren, want ze zijn zich steeds meer bewust van hun CO2-voetafdruk. In hun strategisch beleid gaat er dan ook aandacht naar duurzaamheid of de SDG’s. Maar het transport van en naar de ziekenhuizen blijft voor velen een blinde vlek. Door met hen te praten, wijzen we hen op het belang van groene verplaatsingen.”
Mobiliteitsfonds voor patiënten
De start-up wil de vergroening van de sector hoog op de agenda krijgen. Van Uytven nam bijvoorbeeld deel aan de workshop Klimaat en infrastructuur van de Vlaamse Green Deal Zorg (zie kader). “Tijdens de workshop heb ik het idee geopperd om geld uit te trekken om patiënten aan te moedigen met de fiets of het openbaar vervoer te komen. Dat kan bijvoorbeeld door hen een voucher te geven voor een lokale winkel. Het idee is niet nieuw. We stellen een Pendelfonds voor, maar dan voor patiënten. Dankzij het Pendelfonds voor werknemers investeerden veel bedrijven onder meer in douches, extra grote fietsstallingen en elektrische fietsen, en die extra’s hebben veel mensen over de streep getrokken.”
Verder legt CuraeVia op federaal niveau zijn gewicht in de schaal. “Door onze interventie is duurzaam transport opgenomen in een tussentijds rapport over de meerjarenbegroting 2022-2024 van het RIZIV (het Belgische Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, red.). We hopen dat daar werk van gemaakt wordt.”
Maar daar wacht de start-up niet op. Van Uytven en Maeriën kijken naar de toekomst én naar het buitenland. “We hopen dat nog meer Vlaamse ziekenhuizen de MediMobi zullen gebruiken. Het menu is beschikbaar in drie talen, waardoor we onze actieradius kunnen uitbreiden naar Brussel, Wallonië en zelfs naar Europa. Het mobiliteitsmenu kan dienen voor alle openbare diensten of gebouwen, denk maar aan concertzalen. Op die manier kan elke sector zijn steentje bijdragen aan de vergroening van het transport.”
Green Deal Zorg
Sinds 2017 werden in Vlaanderen al verschillende Green Deals opgestart. Het gaat telkens om een vrijwillig contract tussen de Vlaamse overheid en grote spelers uit een bepaalde sector. De bedrijven krijgen de ruimte om vernieuwend en innovatief te werken, de overheid neemt de rol op van ontzorger wanneer administratieve beslommeringen stokken in de wielen dreigen te steken. Momenteel wordt gewerkt aan een Green Deal Zorg. Van Uytven: “Het idee van een Green Deal voor de zorg komt uit Nederland. Daar zijn ze al toe aan hun tweede Green Deal voor die sector. In Vlaanderen zoomen we in op vier werkterreinen. Behalve voor klimaat en infrastructuur is er aandacht voor medicijnen in het water, afval en leefomgeving.”