Plus Fossiele brandstofprojecten krijgen in de toekomst geen juridische bescherming meer … in de EU

Bedrijven die willen investeren in een project in het buitenland nemen een groot risico. Zij kunnen beroep doen op internationale investeringsverdragen die hen beschermen tegen bepaalde beleidsbeslissingen – bijvoorbeeld politieke beslissingen over de bescherming van het milieu, de volksgezondheid of de economie - die het project op de helling zetten en hun investering ondermijnen. De bedrijven kunnen dan naar een speciaal samengesteld tribunaal stappen of naar een International Centre for the Settlement of Investment Disputes (ICSID). Als ze winnen, moet het land een serieuze som ophoesten.

Energy Charter Treaty

Een van die internationale investeringsverdragen is het Energy Charter Treaty, dat zich focust op de energiesector. Het verdrag uit 1994 is door 55 landen geratificeerd. Landen als België en Spanje hebben al jarenlang felle kritiek op het verdrag omdat het bescherming biedt voor investeringen in fossiele brandstofprojecten. Volgens een studie van het International Institute for Sustainable Development wordt het Energy Charter Treaty het meest ingeroepen bij disputen over fossiele energieprojecten. Opmerkelijk is wel dat het grootste deel van de disputen in het kader van het ECT – het zijn er zo’n 150 - gaan over hernieuwbare energieprojecten.

Uithollen

Het achterpoortje voor fossiele brandstofprojecten willen de EU en het Verenigd Koninkrijk uithollen. In het principeakkoord dat vorige week werd gesloten, staat dat landen vrij zijn om de bescherming van fossiele brandstofprojecten uit te sluiten. Concreet krijgen nieuwe fossiele brandstofprojecten in de EU en het Verenigd Koninkrijk geen bescherming meer na 15 augustus 2023. Bestaande projecten worden wel nog tien jaar beschermd.

Veel experts zijn erg teleurgesteld over de beperkte hervorming én de timing. Guy Lentz, secretaris-generaal van het Energy Charter Tready veegt die kritiek van tafel en zegt dat het aangepaste verdrag de investeringen in hernieuwbare energie zal stimuleren aangezien ze nu ook carbon capture and utilisation/storage (CCUS), waterstof, biomassa en biogas hebben opgenomen als ‘economische activiteit in de energiesector’. In een communicatie over het principeakkoord staat bovendien dat er voorzorgsmaatregelen zijn getroffen om onder andere de rechten en plichten van het akkoord van Parijs te herbevestigen. Wat daar precies mee wordt bedoeld, is niet duidelijk.