Het rapport van de ECB, in samenwerking met het Europees Comité voor Systeemrisico's (ESRB) toont aan dat financiële klimaatrisico’s (zie kader) geen ver-van-ons-bedshow zijn. De impact van natuurrampen of beleidskeuzes kunnen op korte termijn een schokgolf veroorzaken die zich door het financiële systeem verspreidt.
Links
Bedrijven noch banken worden daarbij gespaard. Een plotse – en scherpe - stijging van de prijs voor uitstootrechten zou bijvoorbeeld betekenen dat sommige bedrijven hun rekeningen niet meer kunnen betalen of hun leningen aan banken niet kunnen afbetalen. Dat geldt in de eerste plaats voor CO2-intensieve bedrijven, maar heeft ook een spillover effect naar andere bedrijven die door wanbetalingen in de problemen komen.
Ook fysieke gevaren – zoals waterstress, hittestress en bosbranden – vormen een acuut risico voor de financiële wereld. Als die fenomenen zich in sneltempo opvolgen, wat vaak gebeurt, kan dat er bijvoorbeeld voor zorgen dat er een hogere financiële ‘kost’ wordt geplakt op klimaatrisico’s. Als reactie daarop zouden banken dan snel een groot aantal risicovolle assets verkopen tegen dumpingprijzen.
Beleid
De ECB waarschuwt dat ook beleidsbeslissingen een impact hebben. Wanneer de transitie naar een koolstofarme economie wanordelijk verloopt, kunnen de marktverliezen voor verzekeraars en beleggingsfondsen oplopen tot respectievelijk 3 en 25 procent van hun activa. Met ‘wanordelijk’ bedoelt de ECB dat er plots disruptieve beleidsmaatregelen getroffen worden, die een effect hebben op de CO2-prijs.
Een geleidelijke transitie kan schokken verzachten en de gevolgen voor bedrijven en banken verlichten, zegt de ECB. De beleidsbeslissingen over zo’n zachte transitie moeten op Europees – of zelfs internationaal – niveau genomen worden. De kans op faillissementen in 2050 wordt daardoor met ongeveer 13 tot 20 procent verminderd in vergelijking met het huidige beleid. Het zou ook kredietverliezen voor banken verminderen.
Stresstest
Om de kans op een financiële crisis te verminderen, pleit het rapport onder meer voor financiële buffers voor banken, die kunnen gebruikt worden om de transitie te bekostigen. Een andere ingreep zijn zogenaamde ‘concentratiedrempels’, die moeten vermijden dat banken al hun geld stoppen in CO2-intensieve sectoren of specifieke regio’s die kwetsbaar zijn voor de gevolgen van de klimaatcrisis.
Eerder deze maand bleek uit een stresstest bij honderd Europese banken al dat de meeste niet voorbereid zijn op plotse klimaatschokken en onvoldoende rekening houden met de gevolgen van de klimaatverandering in hun risicomodellen.
Van de 104 banken bleek 60 procent geen kader te hebben om klimaatrisico’s voor hun investeringen en leningen in te schatten. Amper 20 procent houdt rekening met het klimaat als variabele bij de toekenning van leningen.
