Vorig jaar in december raakte alle partijen het eens: we moeten onze uitstoot met 55 procent verminderen tegen 2030 ten opzichte van 1990. Eerder stond de teller op 40 procent. Om die doelstelling te behalen, heeft de Europese Commissie nu enkele voorstellen gelanceerd.
Nieuwe sectoren in het emissiehandelssysteem?
Het emissiehandelssysteem (ETS) krijgt een update. Zo wil de Commissie dat de sectoren die nu onder het ETS vallen, de energiesector en de zware industrie, hun emissies verlagen met 61 procent tegen 2030 ten opzichte van 2005. Bovendien zou de Europese luchtvaart tegen 2027 geen gratis uitstootrechten meer ontvangen. Voor het eerst zullen de emissies van de scheepvaart opgenomen worden in het systeem.
Ook enkele sectoren die nu niet onder het ETS vallen, transport en gebouwen, krijgen een afzonderlijk emissiehandelssysteem. De Europese Commissie benadrukt daarbij dat het de brandstofproducenten en -distributeurs regels wil opleggen en niet de autogebruikers of huishoudens. Toch verwachten experts dat de prijs van fossiele brandstoffen de hoogte in zal schieten.
Tegen 2026 moet het nieuwe systeem in werking treden. Voor de sectoren die niet onder het ETS vallen, zijn de nationale emissiereductiedoelstellingen trouwens aangescherpt. De Belgische transport-, gebouwen-, landbouw-, afvalsector en de kleine industrieën moeten volgens het voorstel tegen 2030 zo’n 47 procent minder emissies uitstoten. Nu ligt de doelstelling op 35 procent.
Bovendien moeten de lidstaten al hun inkomsten uit de handel in emissierechten aan klimaat- en energiegerelateerde projecten besteden. Een specifiek deel van de inkomsten uit het nieuwe systeem voor wegvervoer en gebouwen moet de mogelijke sociale gevolgen voor kwetsbare huishoudens, micro-ondernemingen en vervoersgebruikers helpen opvangen.
Meer bos
Om koolstof te verwijderen uit de atmosfeer, moeten ‘koolstofputten’ onderhouden en uitgebreid worden. Dat zijn bossen of andere ecosystemen die koolstof opnemen. Vanaf 2026 komen er bindende doelstellingen voor alle lidstaten. In totaal moet via de koolstofputten zo’n 310 miljoen ton CO2-emissies verwijderd zijn tegen 2030.
De EU heeft ook een bosstrategie ontwikkeld om de bossen in de EU te verbeteren, uit te breiden en veerkrachtiger te maken. De strategie bevat een plan om drie miljard bomen in heel Europa aan te planten tegen 2030.
Richtlijn hernieuwbare energie
Ook de richtlijn hernieuwbare energie is eindelijk klaar. Het bevat een aangescherpte doelstelling: tegen 2030 moet 40 procent van onze energie uit hernieuwbare bronnen komen. Nu is die doelstelling nog vastgeklikt op 32 procent. Er komen ook nieuwe nationale doelstellingen. Daarbij weten we al zeker dat België een tandje zal moeten bijsteken. Vorig jaar maakte minister Van der Straeten immers bekend dat ons land de Europese doelstelling van 13 procent hernieuwbare energie tegen 2020 niet heeft gehaald.
Om zowel onze klimaat- als milieudoelstellingen te halen, worden de duurzaamheidscriteria voor het gebruik van bio-energie verstrengd en moeten de lidstaten steunregelingen voor bio-energie zodanig opzetten dat die in overeenstemming zijn met het cascadebeginsel voor toepassingen van houtige biomassa.
Emissievrije auto’s tegen 2035
De Europese Commissie wil ook strengere CO2-emissienormen voor auto’s en bestelwagens invoeren. De gemiddelde emissies van nieuwe auto’s moeten met 55 procent zijn afgenomen tegen 2030, in vergelijking met 2021. Tegen 2035 moeten ze gedaald zijn met 100 procent ofwel emissievrij zijn.
Koolstofgrenscorrectiemechanisme
Goederen en diensten die buitenlandse ondernemingen op de Europese markt willen aanbieden, moeten voldoen aan de Green Deal en het klimaatakkoord van Parijs. Daarom heeft de Europese Unie beslist om een koolstofgrenscorrectiemechanisme in te voeren. Dat mechanisme zal op een gelijkaardige manier werken als het ETS. Buitenlandse ondernemingen zullen certificaten moeten aankopen. De prijs wordt bepaald op de veiling. Er komt een transitieperiode tussen 2023 en 2025. Een jaar later moet het carbon border adjustment mechanism (CBAM) vlot werken.
De voorstellen van de Europese Commissie zijn zeker niet definitief. Ze moeten nog naar het Europees Parlement en de Europese Raad. Experts voorspellen moeilijke onderhandelingen.
