Gerecycleerde bouwmaterialen
Hoewel slechts 1% van de huidige bouwmaterialen gerecycleerd wordt, zijn er steeds meer bedrijven, architecten en projecten die resoluut kiezen voor gerecycleerde bouwmaterialen. Door oude materialen te hergebruiken is het mogelijk circulaire kringlopen te sluiten. Ongeveer 30 tot 40% van onze huidige afvalberg komt voort uit de bouwsector. Door bestaande materialen opnieuw te gebruiken in nieuwe bouwprojecten kunnen we die afvalberg sterk reduceren. Bovendien ontstaan er CO2-winsten in de ontginning, de productie, het transport en de afvalverwerkingsfase van de vermeden productie.
- LDG onderzoekt een manier om dakgrind te wassen zodat het klaar is voor hergebruik.
- BUILDINC ontwikkelt RECYCLACK; panelen en bekledingen van gerecycleerde meerlagige plastics, zoals chipszakken.
Lage impact biologische materialen
Een groeiend deel van de bevolking kiest lage impact, biologische bouwmaterialen voor hun bouwproject. Die materialen creëren onder meer een beter binnenklimaat en zijn gemakkelijker recycleerbaar. Daarnaast zijn biobased bouwmaterialen regeneratief. We kunnen de planten waarvan ze zijn vervaardigd makkelijk en snel bijkweken, in plaats van beperkte reserves te ontginnen of te importeren. Tijdens het kweekproces vangen de planten CO2 op, dat ze opslaan zolang het bouwmateriaal in gebruik is. De hennepplant is een voorbeeld van zo’n biologisch materiaal met lage impact. Die vangt tijdens zijn leven grote hoeveelheden CO2 op en geeft tijdens dat opvangproces tegelijk zuurstof af aan de bodem. Van de stengels kunnen we sterke en duurzame bouwmaterialen maken.
- Garmitherm is een isolatiepaneel gemaakt van natuurlijke, Vlaamse grasvezels.
- STACKS gebruikt aardappeloverschotten en reststromen om nieuwe bouwmaterialen te maken.
Veranderingsgericht (ver)bouwen
De bouwsector experimenteert met veranderingsgericht bouwen. Veranderingsgericht of dynamisch bouwen, betekent dat een bouwproject vandaag rekening houdt met mogelijke aanpassingen in de toekomst. Zo kan een veranderingsgericht gebouw snel van functie veranderen doorheen zijn levensloop, zonder al te grote verbouwingen. Hoewel het begin van een project een grotere investeringskost vraagt, gaat dat gepaard met een daling van de verbouwingskosten.
Het living lab van de KU Leuven in Gent toont alvast de haalbaarheid van dergelijk projecten. Ze creëerden een rijhuis dat kan transformeren in een kantoorgebouw en waarvan ze de binnenkant en buitenkant snel kunnen renoveren. Daarbij hadden ze oog voor het gebruik van zo veel mogelijk gerecycleerde bouwmaterialen.
- JUUNOO ontwikkelt flexibele kantoorwanden die gebouwen dynamisch maken. Door het kliksysteem zijn de wanden gemakkelijk verstelbaar in hoogte en breedte. Ideaal voor gebouwen die vaak van indeling veranderen zoals scholen, zorginstellingen en kantoren.
- De Molens van Orshoven krijgen een tijdelijke invulling als maakleerplek waarin flexibiliteit van ruimtes centraal staat.
Meetinstrumenten
Circulair bouwen vergt een precies inzicht in de impact en het gebruik van materialen en technieken voor een gegeven gebouw of ontwerp. Bouwpartners hebben inzicht nodig in de circulariteit van gebouwen nog voor ze gebouwd zijn om zo eventuele duurzame optimalisaties door te voeren in de ontwerpplannen. Meetinstrumenten kunnen die milieu-impact voor de bouwpartners berekenen en stellen verbeteringen voor op vlak van circulariteit. Daarnaast zijn er ook instrumenten op de markt, zoals de Circulair Gebouwd Tool, waarin de partners de circulaire ambities kunnen vastleggen en waarbij die instrumenten de ambities automatisch evalueren tijdens het bouwproces.
- Totem voert levenscyclusanalyses uit en stelt optimalisaties voor.
- C-CAIC meet de circulariteit van gebouwen en geeft hen een score van A tot H.
Uitwisselen van data
Samenwerking en kennisdeling staan centraal op data-uitwisselingsplatformen, net zoals in de Green Deal Circulair Bouwen. In dat samenwerkingsproject experimenteerden de deelnemers met nieuwe technieken en methoden en deelden ze nadien die kennis met het hele netwerk. Ondanks het succes van dat project, blijft data-uitwisseling een groot knelpunt voor de circulaire bouwindustrie. Waar brengt een aannemer de tonnen materiaal van een sloopwerk naartoe? En waar vindt een bouwproject voldoende tweedehandsmateriaal dat tijdig beschikbaar is? Om de verschillende stakeholders met elkaar in contact te brengen, bestaan er verschillende data-uitwisselingsplatformen. Die platformen proberen bouwpartners met elkaar in contact te brengen zodat zo veel mogelijk bouwafval kan hergebruikt of gerecycleerd worden.
- Opalis.be voorziet een overzicht van de beschikbare handelaars, materialen en andere praktische informatie rond het hergebruiken van bouwmaterialen.
- Tracimat matcht materiaalproducenten met reststromen die vrijkomen tijdens sloopwerken.
